Tarih kronoloji 1905-1939

TARİH KRONOLOJOSİ

1905 Rus Çarlığı’nın yıkılması ve Bolşeviklerin Rusya’ya egemen olması-31 Mart

1908 İkinci Mesrutiyet-23 Temmuz

Meclis-i Mebusan’ın Toplanması-17 Aralık

1909 31 Mart Ayaklanması-13 Nisan

Hareket Ordusu’nun _stanbul’a gelisi. 23-24 Nisan

II.Abdülhamid’in tahttan indirilisi ve V. Mehmet Resat’ın tahta çıkısı-27 Nisan

1910 Arnavutlar'ın ayaklanmaları

Dahili gümrüklerin tamamen kaldırılması

1911 İtalya’nın Trablusgarp’a saldırması, Türk-İtalyan savaşı. M. Kemal Trablus’ta ve Binbaşı oluyor. 1 Ekim

1912 Balkan Savası-18 Ekim

Meclis-i Mebusan'ın feshi (1908-1912 Osmanlı Meclis-i Mebusanı) (18 Ocak)

II. Dönem Meclis-i Mebusan'ın toplanması (18 Nisan)

 İtalyanlar'ın Rodos, Oniki Ada ve Çanakkale Boğazı'na tecavüzleri (18 Nisan)

II. Dönem Meclis-i Meb'usan'ın feshi (5 Ağustos)

Uşi Antlaşması

Arnavutluk'un bağımsızlığını ilan etmesi (29 Kasım)

1913 Bâb-ı Âli Baskını 

Londra Antlasması ile I. Balkan Savasının sonu-10 Mayıs

İkinci Balkan Savası

Osmanlı-Bulgar barışı : İstanbul Antlaşması (29 Eylül)

Osmanlı-Yunan barışı : Atina Antlaşması (14 Kasım)

M. Kemal’in Sofya Atasemiliterligi-Ekim

1914 Avusturya-Macaristan veliahdı Arşidük Franz Ferdinand Saraybosna'da öldürülmesi (28 Haziran)

Avusturya-Macaristan İmparatorluğu'nun Sırbistan'a savaş ilanı (28 Temmuz)

Almanya'nın Rusya'ya savaş ilanı (1 Ağustos)

 Osmanlı Devleti ile Almanya arasında ittifak antlaşmasının imzalanması (2 Ağustos)

1914 - Almanya'nın Fransa'ya, İngiltere'nin Almanya'ya savaş ilanı : I. Dünya Savaşı'nın başlaması (4 Ağustos

Alman savaş gemilerinin (Yavuz ve Midilli) Boğazlardan geçmelerine izin verilmesi (10 Ağustos)

1 Ekim tarihinden geçerli olmak üzere kapitülasyonların kaldırılması (9 Eylül)

İslah-ı Medaris Nizamnamesi'nin yayınlanması (29 Eylül)

Karadeniz'e açılan Osmanlı filosunun Rus limanlarını topa tutması (29 Ekim)

Enver Paşa kumandasındaki Osmanlı kuvvetlerinin Sarıkamış Harekâtı (Kasım - Aralık)

Rusya'nın Osmanlı Devleti'ne savaş ilanı (3 Kasım)

İngiltere ve Fransa'nın Osmanlı Devleti'ne savaş ilanı (5 Kasım)

Osmanlı Devleti'nin İtilaf Devletleri'ne savaş ilanı (11 Kasım)

Cihad-ı Ekber ilanı (14 Kasım)

1915 Mekteb-i Tıbbiye'nin Darü'l-Fünun'a bağlanarak bugünkü İstanbul Üniversitesi Tıp Fakültesi'ne dönüşmesi

M. Kemal 19. Tümen Komutanı-20 Ocak

Süveys Kanalı Harekatı 2-3 Subat

Tehcir Kanunu 27 MayısConkbayırı Taarruzu-20 Agustos

1916 Sykes-Picot Anlasması-3 Ocak

M. Kemal’in Tuggeneral (Mirliva) olması-19 Mart

Mustafa Kemal’in rütbesinin generalliğe yükseltilmesi.. 1 Nisan

Sykes-Picot Antlasması’nın Rusya’ya bildirilmesi ve Bogazlar ile Dogu Anadolu’nun Rusya’ya

bırakılması-26 Nisan

1917A.B.D.’nin Savasa Girmesi-2 Nisan

St. Jena de Maurienne Antlasması, Antalya-İzmir arasının İtalya’ya bırakılması-19-21 Nisan

Bolsevikler’in Rusya’da iktidarı ele geçirmeleri (Ekim _htilali). 7 Kasım

1918 Wilson İlkeleri-8 Ocak

Osmanlı İmparatorlugu ve müttefiklerinin Rusya ile Brestlitovks Antlasması-3 Mart

Mondros Mütarekesi-30 Ekim

İngilizler Musul’u İsgal Etmesi (İlk isgal edilen yer)-3 Kasım

İtilaf donanmasının İstanbul’a gelmesi, Mustafa Kemal İstanbul’da (Geldikleri gibi giderler

sözünü söylemesi-13 Kasım)

1919 Paris Barıs Konferası-18 Ocak

M. Kemal’in 9. Ordu Müfettisi olarak atanması

Yunan ordusu İtilaf donanmaları koruyuculugunda İzmir’i isgal etmesi, İlk kursun-15 Mayıs

M. Kemal İstanbul’dan Samsun’a hareket etmesi-16 Mayıs

M. Kemal Pasa Samsun’da-19 Mayıs

Amasya Genelgesi-22 Haziran

Balıkesir Kongresi-28 Haziran

M. Kemal Erzurum’da-3 Temmuz

M. Kemal’in Askerlikten _stifa Etmesi-8-9 Temmuz

Erzurum Kongresi-23 Temmuz-7 Agustos

Alasehir Kongresi-16 Agustos

Sivas Kongresi 4-11Eylül

Ali Fuat Pasa Umum Kuva-yı Milliye Komutanı-9 Eylül

Amiral Bristol Raporu-13 Ekim

Amasya Görüsmeleri-22 Ekim

M. Kemal Pasa Ankara’da-27 Aralık

1920 Urfa’da milli direniş başlıyor. 17 Ocak
Ali Rıza Paşa Kabinesi çekiliyor. Salih Paşa Kabinesi kuruluyor. 3 Mart
İngilizler İstanbul’u işgal ediyor. 16 Mart
Salih Paşa Kabinesi istifa ediyor. 2 Nisan

Damat Ferit Paşa Kabinesi. 5 Nisan

Fransızlar Urfa’yı boşaltıyor. 10 Nisan

Kuvay-ı Milliye aleyhine İstanbul Fetvası. Mebuslar Meclisi Padişah tarafından dağıtılıyor. 11 Nisan
Bolu ve Düzce ayaklanmaları. 13 Nisan
Kuvay-ı İnzibatiye kuruluyor. 18 Nisan

TBMM ‘nin kuruluşu. 23 Nisan

M. Kemal Meclis Başkanı. 24 Nisan

San-Remo Konferansı (Sevr Antlaşmasına hazırlık) – 26 Nisan
Hiyanet-i Vataniye Kanunu. 29 Nisan
Bakanlar kurulu kuruluyor. 3 Mayıs.

Anadolu’nun Karşı Fetvası-5 Mayıs

İstanbul Harp Divanı’nın M. Kemal’i Gıyaben İdama Mahkum Etmesi-11 Mayıs

Padisahın M. Kemal’in İdam Kararını Onaylaması-24 Mayıs

Yozgat ayaklanması. 14 Haziran
Balıkesir’in Yunan ordusu tarafından işgali. 22 Haziran
Bandırma, Kirmasti ve Gönen’in Yunan ordusu tarafından işgali. 2 Temmuz
Bursa’nın Yunanlar tarafından işgali. 8 Temmuz
İngilizler Batum’u boşaltıyor. 9 Temmuz
Yunan ordusu Tekirdağ’ı işgal ediyor. 21 Temmuz
Yunan ordusu Edirne’yi işgal diyor. 25 Temmuz

Sevr Barıs Antlasması-10 Agustos

Firariler Hakkında Kanun ve İstiklal Mahkemeleri’nin Kurulması-11 Eylül

Başarısız olan Gediz Taarruzu (Düzenli orduya gereklilik) -14 Ekim

Türk ordusu Kars’ı kurtarıyor. 30 Ekim

Düzenli orduya geçiş kararı alındı-8 Kasım

Demirci Mehmet Efe Ayaklanması-1 – 31  Aralık

Gümrü Antlasması-3 Aralık

Bilecik Görüşmesi M.Kemal’in İst.Hük. bakanlarından İzzet ve Salih Paşalarla görüşmesi -5 Aralık

1921 Birinci İnönü Zaferi-6-10 Ocak

Teskilat-ı Esasiye Kanunu.-20 Ocak

Londra Konferansı-21 Subat

Afganistan ve TBMM arasında Moskova’da dostluk antlaşmasının imzalanması-1 Mart

Koçgiri Ayaklanması  - 6 Mart – 17 Haziran

İstiklal Marsı’nın Kabulü-12 Mart

Moskova Antlasması-16 Mart

İkinci İnönü Zaferi-23 Mart-1 Nisan

Milli Bayram-23 Nisan

İtalyanların Anadolu’dan askerlerini çekmesi- 5 Temmuz

Eskisehir-Kütahya Savası-10-24 Temmuz

Mustafa Kemal Baskomutan-5 Agustos

Tekalif-i Milliye Emirleri-7-8 Agustos

Sakarya Savası-23 Agustos-13 Eylül

M. Kemal Paşa’ya Gazilik unvanı ve Mareşallik rütbesi verilmesi-19 Eylül

Kars Anlasması-13 Ekim

Ankara Antlasması(Fransızlarla)-20 Ekim

1922 Büyük Taarruz-26 Agustos

Dumlupınar Baskomutan Meydan Muharebesi-30 Agustos

M. Kemal’in “Ordular! İlk hedefiniz Akdeniz’dir, ileri!” emrini vermesi-1 Eylül

İzmir’in Kurtulusu-9 Eylül

Mudanya Mütarekesi-11 Ekim

Lozan’a İstanbul Hükümeti’nin de çağrılması-27 Ekim

Saltanatın Kaldırılması-1 Kasım

Sultan Vahidettin’in İngiltere’ye sığınması-17 Kasım

1923 Lozan Konferansı’nın Açılması-4 Subat

İzmir İktisat Kongresi-17 Subat

Seçimlerin Yenilenmesi Kararının Alınması-1 Nisan

Lozan Barıs Antlasması-24 Temmuz

II. TBMM’nin Açılması-11 Agustos

Lozan Antlasması’nın TBMM’de Onaylanması-23 Agustos

Cumhuriyet Halk Partisi’nin Kurulması-9 Eylül

Ankara’nın Baskent İlan Edilmesi-13 Ekim

Cumhuriyetin İlanı, Gazi M. Kemal Cumhurbaskanı-29 Ekim

Basbakan Olarak İsmet Pasa’nın Göreve Gelmesi-30 Ekim

Fethi Okyar’ın TBMM’nin ilk baskanı seçilmesi-1 Kasım

1924 Şeriye ve Evkaf Vekaletleri’nin Kaldırılması(Diyanet İşl.Başk. Kurulması)-3 Mart

Erkan-ı Harbiye-i Umumiye Vekaleti’nin Kaldırılması, Milli Savunma Bakanlıgı’nın Kurulması

Halifeligin Kaldırılması ve Osmanogulları’nın Türkiye Dısına Çıkarılması

Tevhid-i Tedrisat Kanunu

Yeni Anayasanın Kabulü-20 Nisan

İş Bankası kuruldu - 26 Ağustos

Terakkiperver Cumhuriyet Fırkası’nın Kurulması-17 kasım

İsmet Bey’in başbakanlıktan istifası. 20 Kasım
Fethi Bey’in yeni hükümeti kurması. 21 Kasım

Şehit Yetimlerine İstiklal Madalyası Yasasının Kabulü-4 Aralık

Terakkiperver Cumhuriyet fırkasına Kazım Karabekir’in başkanı, Ali Fuat’ın genel sekreter olarak seçilmesi. 8 Aralık

1925 Şeyh Sait İsyanı-13 Subat

Aşar vergisinin kaldırılışı. 17 Şubat

Takrir-i Sükun kanununun çıkarılması, 2. İstiklal mahkemesinin kuruluşu. 4 Mart

Terakkiperver Cumhuriyet Fırkası’nın Kapatılması-5 Haziran

Mustafa Kemal’in Kastamonu gezisine çıkması. 24 Ağustos

Tekke ve zaviyelerin, türbelerin kapatılması, dini kıyafetleri ve memurların şapka giyeceklerine dair Bakanlar Kurulu kararının yayınlanması. 2 Eylül
Şapka Kanunu. 25 Kasım
Tekke ve zaviyeler ile türbelerin kapatılmasına ve türbedarlıklar ile bazı ünvanların men ve ilgasına dair kanun. 30 Kasım

Sapka Kanunu-25 Kasım

Tekke, Zaviye ve Türbelerin Kapatılması-30 Kasım

Uluslararası Saat ve Takvimin Kabulü-26 Aralık

1926 Miladi Takvimin kullanımına başlanılması.. 1 Ocak

Türk Medeni Kanunun Kabulü(mecelle kaldırıldı)-17 Subat

Yeni Türk Ceza Kanunu’nun Kabulü-1 Mart

Borçlar Kanunu’nun Kabulü-22 Nisan

Ankara Antlasması-5 Haziran

Mustafa Kemal’e Suikast Girisimi-16 Haziran

Kabotaj Kanunu-1 Temmuz

Türkiye-İran dostluk antlaşması.. 22 Nisan

1927 Mustafa Kemal’in Nutuk’u Okuması-15-20 Ekim

Tesvik-i Sanayi Kanunu

1928 Anayasadan “Devletin dini İslam’dır” Maddesinin Kaldırılması-10 Nisan

Uluslararası Rakamların Kabulü-24 Nisan

Millet Mektepleri’nin Açılması, Türk Vatandaslıgı Kanunu-28 Mayıs

Yeni Türk Harfleri’nin Kabulü-1 Kasım

1929 İcra ve iflas Kanunu’nun Kabulü-24 Nisan

Deniz Ticaret Kanunu’nun Kabulü-15 Mayıs

Toprak Reformu

1930 Türk Parasını Koruma Kanunu’nun Kabulü-20 Subat

Kadınlara Belediye Seçimlerine Katılma Hakkının Verilmesi-3 Nisan

Cumhuriyet Merkez Bankası Kurulusu-11 Haziran

Fethi (Okyar) Bey Baskanlıgında Serbest Cumhuriyet Fırkası’nın Kurulusu-12 Agustos

Serbest Cumhuriyet Fırkası’nın Kendini Feshetmesi-18 Kasım

Menemen Olayı-23 Aralık

Nüfus Mübadelesi

1931 Ölçüler Kanunu’nun Kabulü-26 Mart

Türk Tarih Kurumu’nun Kurulusu-15 Nisan

1932 Halkevleri’nin Açılması-19 Subat

Türk Dili Kurumu’nun Kurulması-12 Temmuz

Milletler Cemiyeti’ne Giris

1933 İstanbul Üniversitesi’nin Kurulması-31 Mayıs

Üniversitede İnkılap Enstitüsü’nün Kurulması-20 Haziran

Türk Kadınlarına Köy İhtiyar Heyetlerine Seçme ve Seçilme Hakkının Tanınması-26 Ekim

I.Bes Yıllık Kalkınma Planı’nın Hazırlanması

1934

Balkan Antantı-9 Subat

Soyadı Kanunu, Mustafa Kemal’e TBMM’nin Atatürk Soyadını Vermesi-21 Haziran

Kadınlara Milletvekili Seçme ve Seçilme Hakkının Verilmesi-5 Aralık

1935Hafta Tatilinin Cuma’dan Pazar’a Alınması

1936 İş Kanunu’nun Kabulü-8 Haziran

Montreux Bogazlar Sözlesmesinin imzalanması-20 Temmuz

1937 Hatay’ın bağımsızlığının Milletler Cemiyetinde kabulü.27 Ocak

Sadabat Paktı-8 Temmuz

11 Haziran Atatürk’ün Trabzon’dan hükümete “Bütün çiftliklerini ve mallarını millete bağışladığını” bildirmesi.
25 Ekim Atatürk’ün Ankara’da son defa Cumhuriyet bayramı törenlerine katılması.

1938 Türkiye-Irak-İran-Afganistan arasında aktedilen “Sadabat Paktı”nın TBMM’ce onaylanması-14 Ocak

Atatürk’ün hastalığı ile ilgili ilk resmi tebliğ-30 Mart
Antakya’da Türk ve Fransız askeri heyetleri arasında askeri anlaşmanın imzası (Hatay’la ilgili)- 3 Temmuz
Hatay Millet Meclisinin toplanması ve Tayfur Sökmen’in Devlet Başkanı seçilmesi-2 Eylül
Saat dokuzu beş geçe Atatürk’ün son nefesini vererek aramızdan ayrılışı-10 Kasım

1939 Hatay’ın Anavatana Katılması